ارزیابی غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر

سابقه و هدف: با توجه به آلودگی روز افزون منابع آب قابل بهره برداری و اهمیت پایش مداوم آن ها، در این پژوهش، نسبت به ارزیابی غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان و تهیه نقشه پهنه بندی عناصر اقدام گردید. مواد و روش ها: 20 حلقه چاه در سطح دشت انتخاب و نمونه برداری از آن ها طی فصول بهار و تابستان سال 1391 مطابق روش استاندارد انجام شد. قرائت غلظت عناصر نیز پس از انجام آماده سازی نمونه ها از طریق افزودن اسید نیتریک غلیظ، حرارت دادن، هم زدن و صاف کردن توسط کاغذ صافی واتمن 42، توسط دستگاه icp انجام شد. برای تهیه نقشه پهنه بندی عناصر و پردازش آماری داده ها نیز به ترتیب از نرم افزارهای arcgis و spss استفاده شد. یافته ها: میانگین غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس نمونه ها در فصل بهار به ترتیب برابر با 76/0±68/3، 84/0±85/3، 35/0±66/1 و 01/1±59/8 و در فصل تابستان به ترتیب برابر با 83/0±99/3، 12/1±30/6، 71/0±85/1 و 85/1±49/12 ppb بود. مقایسه میانگین غلظت عناصر در نمونه ها با رهنمود who و سازمان حفاظت محیط زیست ایران بیانگر وجود اختلاف معنی دار (05/0>p) می باشد. به طوری که میانگین غلظت تجمع یافته عناصر پایین تر از حد مجاز بود. استنتاج: گرچه در حال حاظر منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیستند، اما استفاده بی رویه و بلندمدت از نهاده های کشاورزی و همچنین استقرار صنایع آلاینده می تواند ضمن تهدید منابع آب زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد.